Kelnerski zamach stanu

Byto ich trzech: menedżer, kelner i sommelier, wszyscy zatrudnieni w ekskluzywnych restauracjach. Prokuratura podejrzewa, że cała trójka mogła nagrywać na zlecenie tajemniczej grupy hakowej.

WOJCIECH CIEŚLA, MICHAŁ KRZYMOWSKI

Czwartek, 19 czerwca 2014 r. Restauracja w centrum Warsza­wy, rozmowa o aferze taśmo­wej. - Znam w tym mieście wielu, którzy dziś zmieniaj ą pieluchy z prędkością świat­ła - mówi były menedżer olbrzymiej pań­stwowej spółki, mianowany na stanowisko przez rząd PO.

- Czyli?

- Mają sraczkę ze strachu. U Sowy bywa­ło pól miasta, rozmowy, które tam toczono, nie nadają się do publikacji.

- Wie pan, kto nagrywał?

- Biorąc pod uwagę precyzję operacji, mogli to robić Ruscy. Oni nawet do kib­la nie chodzą bez planu. Albo duży biznes w porozumieniu z ludźmi służb. Wyob­rażam sobie, że kilku facetów przyjęło walizki z pieniędzmi, wyjechało do Peru i stamtąd steruje akcją.

To spekulacje. Na razie zarzuty usłyszał tylko młody chłopak: Łukasz N., menedżer restauracji, w której nagry­wano polityków. N. pochodzi z małego miasteczka na wschodzie Polski, do War­szawy przyjechał za pracą. Grożą mu dwa lata więzienia. Ciążą na nim dwa zarzuty: zakładanie urządzeń podsłuchowych i „uzyskanie dostępu do informacji dla niego nieprzeznaczonej”.

Czy brał udział w zamachu stanu, czy ktoś go wrabia? A może nagrywał, sądząc, że pracuje dla państwa? I dlaczego wziął go w obronę mąż byłej szefowej PGNiG oraz współpracownik „tłustego misia” z nagrań ujawnionych przez „Wprost”?

Nie wiemy, komu zależało na podsłu­chach, kto jest w „grupie hakowej”. Ustali­liśmy za to, gdzie jest początek tego kłębka.

Miły, dobrze raportował

ABW w pierwszym kręgu podejrzanych stawia dziś trójkę znajomych. To dwóch menedżerów i jeden sommelier, wszyscy za­trudnieni w ekskluzywnych warszawskich restauracjach. Łukasz N. ma zarzuty, pozo­stali dwaj są pod dyskretną obserwacją. Ich historia zaczyna się kilka lat temu w knajpie w Alejach Ujazdowskich, tuż obok Sejmu.

Lemongrass, lokal Andrzeja Kisieliń­skiego, działał pięć lat, od 2006 r. Szybko zyskał sławę takiego, w którym bywają po­litycy. - Chodzili tam wszyscy, ci z SLD i ci z PO - mówi jedna ze znanych postaci war­szawskiego biznesu. - Ci z PiS nie, ale oni nigdzie nie chodzą.

Kisieliński, z zawodu inżynier, w latach 90. prowadził duże biuro rachunkowe, w ostatnich latach zajmował się zakła­daniem gabinetów spa. Zanim otworzył Lemongrass, był (od 2000 do 2005 roku) dyrektorem finansowym polskiego oddzia­łu rosyjskiego koncernu energetycznego Łukoil.

Gastronomicznym zwiadowcą w no­wej knajpie jest Janusz Palikot (wtedy jeszcze w Platformie). W czasach gdy PO jest wciąż w opozycji, zaciąga tam cały dwór Tuska, a dworzanie chętnie korzysta­ją z darmowych okazji, by dobrze wypić i zjeść.

To krótka chwila, kiedy w Lemongrassie bywa Donald Tusk. Gdy zostaje pre­mierem, przestaje się pojawiać w knajpie.

W lokalu widuje się jednak nadal Pawła Grasia, Radosława Sikorskiego, Sławo­mira Nowaka, Mirosława Drzewieckiego, Stanisława Gawłowskiego. To tam politycy Platformy poznają Łukasza N., menedżera VIP roomu.

Skryty, chciał robić karierę

N. jest menedżerem. Szczupły, uśmiech­nięty, wysportowany, na zębach aparat ortodontyczny. Klienci zapamiętają, że jest ujmujący. Profesjonalny i dyskretny.

Znany inwestor Marek Falenta, który poznał N. w Lemongrassie, zapamiętał, że chłopak nie do końca wie, czego chce: - Za­trudniliśmy go w Electusie [firma zajmuj ą- ca się finansowaniem publicznych szpitali - przyp. red.], zajmował się sprzedażą. Po kilku miesiącach zrezygnował, stwierdził, że woli pracę w restauracji - wspomina.

Anna Gdaniec, przełożona Łukasza N. z Electusa: - Komunikatywny i przebojo­wy. Bardzo otwarty, ambitny. Chciał pra­cować z dużym biznesem. Dobrze radził sobie na spotkaniach, w lot wszystko łapał. Dowcipny, inteligentny, dobrze wyglądał. Chciał robić karierę.

Choć Łukasz N. jako menedżer Lemongrassu zna pół Warszawy, jest menedżerem nietypowym. Jak ognia unika internetu i mediów społecznościowych. Pilnie ka­mufluje wszystkie informacje o sobie, na­wet nazwę miasteczka, z którego pochodzi.

Menedżer ściąga esemesem

W Lemongrassie politycy PO spędzają wieczór wyborczy w 2011 r. - Zrobiła się z tego mała chryja. Asystendca Sławka No­waka, która rozliczała to spotkanie, zrobiła Łukaszowi awanturę, że rachunek jest za­wyżony. Wszyscy uważali, że chcieli nas orżnąć - mówi nam jeden z polityków PO.

O tym, że Lemongrass jest trefny, politycy PO mówią między sobą wiele miesięcy. Jak głosi plotka, w Lemongrassie ktoś nagrywa klientów. Nikt w tym czasie nie kojarzy podsłuchów z Łukaszem N.

Sprawdzamy: choć w lokalu bywali poli­tycy chronieni przez BOR, do Biura nigdy nie dotarła informacja o możliwych pod­słuchach. Podobnie jak do ABW.

Politycy plotkują, ale jedynie Grze­gorz Schetyna z jakiegoś powodu nie lubi Lemongrassu. Jeden z dolnośląskich po­lityków: - Kiedy ktoś go zapraszał, tyl­ko się krzywił. „Nie chodzę tam” - ucinał. A kiedy ktoś dopytywał o powody, mówił tylko: „Nie chodzę, bo jest syf”. Twierdził, że nie lubi, gdy kelnerzy mają brudne man­kiety i paznokcie.

Oprócz Łukasza N. w Lemongrassie pra­cuje Piotr T. Też młody, próbuje sił jako sommelier, znawca win. Startuje w bran­żowych zawodach, jest w krajowej czo­łówce. Koleguje się z Łukaszem N. i jego bratem Dawidem. Politycy Platformy cenią dobre wino.

Lemongrass pada w 2011 r. Łukasz N. rok później znajduje pracę w lokalu Sowa i Przyjaciele. To właśnie on przyciąga poli­tyków PO do restauracji. Rozsyła esemesy, zaprasza do wypróbowania nowej kuchni. Rezerwuje VIP roomy dla polityków.

Kto nagrywał w Amber Roomie

Inwestor Marek Falenta: - Po latach spot­kałem Łukasza właśnie u Sowy. Jako me­nedżer sprawdzał się naprawdę dobrze. Znał się na robocie, zapewniał szybką i przyjemną obsługę. Był otwarty i towa­rzyski. Nikt, kto go zna, nie wierzy w jego udział w tej aferze. A znają go wszyscy z pierwszych stron gazet. Mam nadzieję, że to się szybko wyjaśni.

Jeden z gości: - Gdy Falenta przycho­dził do Sowy, Łukasz zwracał się do niego per „szefie”.

Inny z bywalców: - Do Sowy szli wszy­scy. Polityka, biznes, służby. Salek dla VIP-ów jest tam kilka. Wychodziłeś z jed­nej, spotykałeś znajomego i wciągali cię do drugiej. Młyn.

U Sowy bywają szef rady nadzorczej Orange Maciej Witucki, minister skarbu Włodzimierz Karpiński, wicemarszałek Sej­mu Cezary Grabarczyk, byli wicepremierowie Grzegorz Schetyna i Waldemar Pawlak, prezes Orlenu Jacek Krawiec, była szefowa PGNiG Grażyna Piotrowska-Oliwa, mini­ster Paweł Graś, były senator PO Tomasz Misiak, generalicja, ministrowie, wysocy urzędnicy. Przed wyborami do europarlamentu właśnie u Sowy lubelska Platforma głowi się nad ułożeniem listy wyborczej.

Co w tym czasie dzieje się z sommelierem Piotrem T.? Trafia do Amber Roomu przy Klubie Polskiej Rady Biznesu. To ekskluzywna restauracja, dla najbogat­szych. Dziś prokuratura jest przekonana, że w Amber Roomie - podobnie jak w So­wie - nagrywano polityków (tak wynika z postanowienia o wydaniu nagrań, jakie wystawił prokurator Józef Gacek).

Mówi polityk PO: - Jest pięć knajp, w których miało działać studio nagrań: Lemongrass, Sowa, Amber Room i Wino- sfera. Ostatnio słyszałem o Thai Thai.

Kulczyk zaprasza Grasia

Jednym z wątków afery taśmowej jest spotkanie szefa NIK Krzysztofa Kwiat­kowskiego z najbogatszym Polakiem Ja­nem Kulczykiem w Amber Roomie, na początku czerwca. Podobno zostało nagrane. Notatkę z rozmowy Kwiatkow­ski po wybuchu afery przekazuje ABW - szef NIK podaje, że Kulczyk miał do przekazania informacje o „różnych nie­prawidłowościach”. Warszawa huczy od opowieści, że Jana Kulczyka prześla­duje jeden z byłych współpracowników.

Szukając informacji o spotkaniach w Amber Roomie, ustalamy, że wśród tych,

którzy spotykali się tam z Kulczykiem, jest najbliższy współpracownik premie­ra, minister Paweł Graś. KPRM informuje, że „spotkania dotyczyły głównie sytuacji na Ukrainie”. Zapraszającym był Kulczyk, to on płacił rachunek. Po spotkaniach Gra­sia nie powstała żadna służbowa notatka.

„Newsweek” sprawdził, że również sam premier spotkał się ostatnio z Kulczykiem trzy razy (w grudniu, styczniu i czerw­cu), ale nie w restauracji, tylko w budynku rządu i w ministerstwie sportu. Spotkania dotyczyły „sytuacji na Ukrainie i przedsta­wienia przez PKOl i ministra sportu efek­tów obrad okrągłego stołu dla sportu”.

Podsumujmy: w ciągu ostatniego pół roku Jan Kulczyk - który właśnie sta­ra się o kupno państwowego Ciechu - widzi się z najwyższymi urzędnika­mi w Polsce, w tym z premierem siedem razy. Czy to możliwe, że nie mówi im o nieprawidłowościach?

Łukasz już tu nie mieszka

Sprawdzamy, w jakich konfiguracjach kel­nerzy pojawiali się w „podsłuchowych” knajpach z listy: w Lemongrassie praco­wali razem Łukasz N. i Piotr T.

W Amber Roomie pracował Piotr T.

W Thai Thai pracował Piotr T. (był menedżerem).

A Winosfera? To modny lokal na Chłod­nej na warszawskiej Woli, bywają tam celebryci i politycy. Tu z kolei pracuje Dawid N., brat menedżera Łukasza, kolega Piotra T. Lokal należy do Karola Działoszyńskiego, byłego polityka UW.

No i Sowa i Przyjaciele. Okazuje się, że pracuje tam nie tylko Łukasz N. Kiedy pokazujemy prezesowi strategicznej spół­ki skarbu państwa zdjęcie Piotra T., rozpo­znaje w nim sommeliera od Sowy.

Informacje, na które trafiamy, prawdo­podobnie ma ABW. Od osoby, która ma kontakt z Łukaszem N., słyszymy, że po wybuchu afery taśmowej ABW przeszu­kała mieszkanie Dawida. Nic nie znalazła. Renata Mazur, rzeczniczka prokuratu­ry: - Nic nie wiem o czynnościach u brata Łukasza N.

Chcemy porozmawiać z kelnerami. Jedziemy do Łukasza N. na zamknię­te osiedle na Dolnym Mokotowie. Już go nie ma - tego popołudnia zabiera go na przesłuchanie ABW. Po kilku godzinach wypuszcza, nie stawiając zarzutów.

Następnego dnia przez domofon miody męski głos:

- A po co panu Łukasz N. ?

- Jestem dziennikarzem, chciałbym porozmawiać o Sowie.

- Nie wiem, co to jest Sowa.

- Może jednak porozmawiamy?

- Muszę się chwilę zastanowić.

Z zastanowienia nic nie wychodzi. Gdy dzwonimy domofonem kwadrans póź­niej, odbiera kobieta: - Łukasz już tu nie mieszka.

- Od kiedy?

- Od dzisiaj.

Piotra T. nie ma pod jego adresem w Ursusie. Nie odpowiedział na prośbę o rozmowę. Podobnie Dawid N.

Kto mu dał taśmę

Wersje, które badają śledczy, ograniczono do czterech. Pierwsza: za nagraniami stoi grupa bogatych biznesmenów, którzy zbierali haki na rząd, Łukasz to pionek w tej grze.

Jaki powód mogli mieć biznesmeni, żeby zbierać haki na polityków? - Trzeba spojrzeć na to, kto w ciągu ostatniego roku, półtora został skrzywdzony - mówi nam jeden z szefów państwowej spółki paliwowej. - OFE? Ktoś jeszcze? Grupa ludzi, która została wyczyszczona ze spółek skarbu państwa i szuka zemsty? Biznesmen, który ma pod górkę z władzą?

Biznesmenem, który ma pod górkę z władzą i którego nazwi­sko pada na taśmach, jest Zbigniew Jakubas, właściciel Mennicy. W klimatyzowanej salce konferencyjnej na drugim piętrze swojej firmy rozkłada ręce: - Takie materiały musieli zrobić zawodowcy. To wymaga czasu i olbrzymich pieniędzy.

- Pana stać na zawodowców. Teoretycznie miał pan motyw.

- Nie sądzę, żeby w biznesie znalazł się ktoś, kto odważyłby się nagrywać rząd. Ktoś musiał mieć rozpoznanie od środka. A więc tylko służby. U Sowy byłem raz, o taśmach dowiedziałem się w sobotę, z esemesa.

Kolejna wersja, którą badają śledczy: nagrywali młodzi kel­nerzy, chcący zarobić na politycznych rewelacjach. W tej wersji najsłabszy jest motyw - nie wiadomo, co zyskaliby na ujawnie­niu podsłuchów. Łukasz N. po aferze taśmowej pracy w restaura­cji już nie znajdzie.

Wersja trzecia: zbuntowani ludzie ze służb. Co za nią przema­wia? Umiejętność podłożenia podsłuchu plus wiedza o ruchach najważniejszych ludzi w państwie. Jeden z szefów państwowej spółki: - Gdzie są dziś ludzie służb tacy jak Białek, Bondaryk, Skorża, Mąka, inni? Zostali odsunięci. Czy ktoś z tego środowiska nie wpadł na pomysł podsłuchów? Nie dam sobie ręki uciąć.

Wersja czwarta: Łukasz N. został przekonany do nagrywa­nia podstępem. Ludzie, którzy go nakłonili, przedstawili się jako agenci. Sądził, że współpracuje ze służbami, a nie z grupą hakową.

Mecenas Oliwa wkracza do akcji

Robert Oliwa dobrze zapamięta swoje 50. urodziny. Raz, że przyszło mnóstwo gości, przyjaciół, prawników, biznesmenów. Dwa, że w środku urodzin, wieczorem, pojawili się agenci ABW. Bo przez zupełny przypadek Robert Oliwa urządził imprezę w So­wie i Przyjaciołach 14 czerwca, w sobotę. Kiedy do knajpy weszła ABW, Oliwa, z zawodu radca prawny, specjalista od podatków, z miejsca zaoferował darmową poradę prawną dla właścicieli i pracowników restauracji.

Z opowieści jednego z pracowników restauracji wyłania się obraz indolencji ABW: choć agenci pojawiają się w restauracji w sobotę, dwa dni przed publikacją stenogramów z taśm, nie robią nic. Umawiają się, że na rewizję przyjdą w niedzielę. Dopiero tego dnia w knajpie pojawiają się technicy, zaczynają się rozmowy z ob­sługą. Kiedy okazuje się, że chcą przesłuchać Łukasza N., Robert Oliwa przydziela mu dwóch swoich prawników.

Skąd w doradcy podatkowym pasja do postępowań kar­nych? Oliwa nie rozmawia z „Newsweekiem”. Według jego zna­jomych po prostu zrobiło mu się żal Łukasza N.: - On nie mógł zakładać podsłuchów. Zresztą zobaczcie, Ali W nic twardego na niego nie ma.

- To kto je założył?

- Też chciałbym wiedzieć.

Robert Oliwa to mąż byłej szefowej PGNiG Grażyny Piotrowskiej-Oliwy. Oboje mają duże kontakty wśród polity­ków i w biznesie. Robert Oliwa współpra­cował blisko ze Zbigniewem Jakubasem, o którym na taśmach minister Sienkiewicz mówi per „tłusty misio”.

Oficjalnie Łukasza N. bronią współpra­cownicy Oliwy, On sam ze sprawą Łuka­sza N. nie ma nic wspólnego.

Nie krzywdźcie „Palca”

Drugi z zatrzymanych przez ABW w pierwszym tygodniu afery, Dariusz P., to major Biura Ochrony Rządu. Jego zatrzymanie to kompromitacja służb i pro­kuratury - z ustaleń „Newsweeka” wyni­ka, że nie było tropów wskazujących, by miał coś wspólnego z podsłuchami. BOR-owik został zatrzymany, bo... miał kontakty z dziennikarzem Piotrem Nisz- torem, który przyniósł taśmy do „Wprost”.

Kim jest Dariusz P., przez kole­gów z BOR nazywany „Palcem” lub „Paluchem”?

Oficer BOR: - Gdy Platforma prze­jęła władzę, do Janickiego, szefa BOR, zgłosił się Przemysław Gosiewski z PiS. Prosił, żeby nie robić krzywdy jego ludziom, wymienił trzy osoby, w tym „Palca”. Janicki po katastrofie w Smoleńsku dał go na sta­nowisko szefa oddziału profilaktyki. P. zaj­mował się sprawdzaniem obiektów, gości, dziennikarzy. Już po odejściu Janickiego P. został szefem w logistyce, to bardzo odpo­wiedzialne stanowisko.

BOR-owcy wspominają, że nie było do niego żadnych uwag. Chociaż mało kto go lubił - raz, że był skryty, dwa, że do jego obowiązków w profilaktyce należa­ło sprawdzanie, czy funkcjonariusze nie są pijani, czy niebumelują.

Jeden z BOR-owców: - W BOR słu­żył może 15 lat. Odpowiadał za kontak­

ty z ABW i wkrótce po awansie ujawniła mu się sympatia do tamtej służby. Podob­ne przywiązanie do procedur, podobna podejrzliwość, służbistość. Śmialiśmy się,

O jego wydziale mówiło się u nas „małe ABW”.

Według oficerów BOR, z którymi rozmawialiśmy, karierę „Palca” w służ­bie zniszczyły kontakty z dziennikarzem Piotrem Nisztorem.

BOR tropi kreta

BOR po kilku tekstach Nisztora nabrał podejrzeń, że ma u siebie wtyczkę. Zaczę­ło się od tekstu o urzędniczce z Kancela­rii Premiera, Natalii B. - najpierw miała romans z jednym z BOR-owców, potem ogłaszała się w internecie jako prostytut­ka. Tekst uderzał w BOR.

- Cynk był ewidentnie od nas. W py­taniach dziennikarza było za dużo szcze­gółów. Znał kolor teczki, w której trzymaliśmy dokumenty tej sprawy. Szef złożył doniesienie do ABW i kontrola wykazała , że to „Palec” - opowiada wysoki rangą BOR-owiec.

Kolejne przecieki to tekst Niszto­ra o BOR-owiku Radosława Sikorskiego, Wojciechu B., ps. Biszkopt, który „utrzy­mywał niejasne relacje z francuskim han­dlarzem bronią”. I o firmie Dariusza Szpinety, który w wyborach 2010 r. woził PO powietrznymi taksówkami po Polsce. W tekstach BOR zawsze dostaje po uszach.

„Palec” trafia do dyspozycji szefa BOR. Traci certyfikat bezpieczeństwa - to ozna­cza, że sprawa jest poważna. Oficer BOR:

- Czy „Palec” mógł nagrywać polityków? Moim zdaniem nie. Za krótki był.

Dariusz P. nie usłyszał zarzutów w afe­rze taśmowej. Z informacji „Newsweeka” wynika jednak, że prokuratura może mu postawić zarzuty za łamanie tajem­nicy służbowej w przeciekach do prasy. Piotr Nisztor: - Darek jest moim dobrym kolegą, gramy razem w piłkę i nie ukry­wamy znajomości. Nigdy mi niczego nie przekazywał.

Minister tamie przepisy

Nie wiadomo, kto oprócz Łukasza N. odpowie za podsłuchy. Wiadomo nato­miast, kto odpowiada za to, że w Sowie i Przyjaciołach nagrano ministra spraw wewnętrznych i szefa Narodowego Ban­ku Polskiego. Jak ustaliliśmy, przed spot­kaniem z Markiem Belką Sienkiewicz złamał procedury. Zamiast powiedzieć BOR o planowanym poufnym spotkaniu, które wiązałoby się z zarządzeniem tak zwanego rozpoznania antypodsłuchowego, po prostu kazał zawieźć się do Sowy, Jak ustalił „Newsweek”, w dokumentach BOR nie ma nawet śladu informacji o tym, że 11 lipca 2013 roku minister Sienkie­wicz spotykał się w knajpie na Mokotowie z szefem NBP.

Czy Sienkiewicza mógł nagrać któ­ryś z „jego” BOR-owców? W ochronie ministra służą młodzi ludzie. Wysoki ofi­cer BOR: - Na pewno by go nie wystawili. Chcą robić karierę, mają potrzebę adrena­liny. To nie są starzy frustraci.

Łamanie procedur to nie jedyny problem Sienkiewicza. W rozmowie z Belką suge­ruje, że wie o kontrolach wywiadu skarbo­wego i UKS wobec biznesmena Jakubasa. Skąd? Jakubas: - Nie wiem, to dobre pyta­nie. Bo nie miał prawa wiedzieć. Kontrole UKS są objęte ścisłą tajemnicą.

Pytamy rzecznika ministra Sienkiewi­cza, Pawła Majchera: - Skąd minister wie­dział o zainteresowaniu UKS Jakubasem? Mówi tam: „UKS mógł mu nagwizdać, wywiad skarbowy też”.

Majcher uważa, że minister mówi o UKS tylko tak sobie, ogólnie.

Jeśli podejrzenia prokuratury są słusz­ne i studio nagrań działało w pięciu war­szawskich restauracjach, to kłopoty rządu Tuska dopiero się zaczynają. Mniej lub bardziej kompromitujących nagrań z udziałem polityków może być jeszcze mnóstwo. Pewne jest tylko jedno: nie ma na nich Tuska.

Od objęcia funkcji premiera po prostu nie jada na mieście.

ŹRÓDŁO