Nieprosty ksiądz

Na taśmach nic było niczego kompromitującego. Kazek Sowa delektował się plotkami politycznymi, jak to on mówią znajomi. Inni uważają, że zbyt ostro krytykował PiS, że się zblatował z politykami PO. Pogubił się w tym wszystkim

Renata Kim, Ewelina Lis

Siedzą po nocach, oglądają TVP Info i zacierają ręce. Już snu­ją wizje, jak biskup go ukarze. Pewnie mu zabroni wystę­pować w mediach, poleci, by przestał prowadzić program - znany du­chowny z Krakowa opowiada, jak kra­kowscy księża zareagowali na kolejne ujawnione przez telewizję taśmy nagra­ne w 2014 r. w warszawskiej restauracji Sowa i Przyjaciele. Jest na nich ksiądz Ka­zimierz Sowa (zbieżność z nazwą lokalu przypadkowa), ówczesny rzecznik rządu Paweł Graś, były szef BOR Marian Janicki i przedsiębiorca Jerzy Mazgaj.

   - Sowa drażni duchownych. Występu­je w mediach, obraca się w środowiskach, w których oni się nie obracają, a może chcieliby? Nie wiedzą, jak Kazio się tam dostał, więc sobie z niego dworują, że jest kapłanem celebrytów; co z niego za ksiądz? Wstyd, mówią - duchowny wyjaś­nia powody ekscytacji współbraci.

NIE TŁUMACZYŁ SIĘ

Piątek 9 czkrwca. TVP Info informu­je, że jej dziennikarze dotarli do niezna­nych dotąd taśm z tej samej restauracji, w której trzy lata temu nielegalnie na­grani zostali członkowie rządu PO-PSL. „Rozmowy dotyczą spraw kadrowych, w tym obsady stanowisk w spółkach skarbu państwa, interesów, a także poli­tyki w stosunku do mediów i Kościoła” - podaje telewizja.

   Pierwsze skrzypce - według TVP Info - gra w rozmowie ksiądz Kazimierz Sowa. Z jednego z fragmentów nagrań ma wyni­kać, że przewiduje powołanie byłego mini­stra skarbu Aleksandra Grada do zarządu spółki Tauron Polska Energia. Z innego, że podsuwa rządowi Platformy przedwy­borczą strategię. Z jeszcze kolejnego, że sugeruje zniszczenie „Gazety Polskiej” i krytykuje niektórych polskich biskupów, a innych chwali. Kilka razy przeklina.

   Internet szaleje: Google Trends poka­zuje, że afera, którą ochrzczono na wyrost mianem Sowagate, to najczęściej wyszu­kiwane hasło dnia. Stacja robi z taśm trzy­dniowe show: przygotowuje specjalne wydania dzienników, przerywa program, by podać najnowsze doniesienia, zaprasza do studia prawicowych publicystów, któ­rzy wyliczają oskarżenia: ksiądz Sowa to piarowiec PO, uwikłany w polityczno-bi­znesowe układy, zblatowany z politykami.

   Sam ksiądz udziela jedynie wypowie­dzi katolickiemu tygodnikowi „Gość Nie­dzielny”, tłumacząc, że nagrane spotkanie miało charakter prywatny, choć rozma­wiano o polityce. Stanowczo też zaprze­cza, jakoby mówił o zniszczeniu „Gazety Polskiej”; reagował jedynie na niepraw­dziwe zarzuty, jakie dziennikarze tego pis­ma stawiali Jerzemu Mazgajowi.

   Pisze na Facebooku, że nie zamierza się tłumaczyć z tego, że czasem spotyka się ze znajomymi - na przykład przy okazji ich imienin. „Przepraszam natomiast za ubo­gą wersję kuchennej łaciny. Po prostu nic należy przeklinać i to nie tylko, kiedy jest się księdzem” - podkreśla.

   - Moment ujawnienia taśm nie był przypadkowy. Chodziło o to. by przykryć informację, że dotychczasowa sze­fowa Kancelarii Prezydenta Małgorzata Sadurska trafi do zarządu PZU i dosta­nie gigantyczną pensję. 90 tysięcy złotych miesięcznie - ocenia warszawski ksiądz.

- Ale cel akcji, która musiała być przygo­towana wcześniej, jest oczywisty: obcię­cie głowy Sowie, wyłączenie go z życia publicznego, to dlatego telewizja od razu zażądała stanowiska kurii.

   Odpowiedź przychodzi szybko: arcybi­skup krakowski Marek Jędraszewski wy­daje polecenie, by ksiądz Sowa. który od lat mieszka w Warszawie, wrócił do swej macierzystej diecezji. Prawicowe media podsumowują z satysfakcją: to może być początek końca jego celebryckiej kariery.

DELEKTOWAŁ SIĘ PLOTKAMI

- U nas nie musi skończyć kariery - zaprzecza Andrzej Morozowski. dzien­nikarz TVN24. Sowa był dyrektorem na­leżącej do Grupy TVN stacji Religia TV, a teraz w TVN BiŚ prowadzi publicystyczny program „Piąta strona świata”. - Na tych taśmach nie było niczego kompromi­tującego. Kazek tylko delektował się plot­kami politycznymi Jak to on - tłumaczy.

   Kiedy wybuchła afera, wysłał do księdza SMS, a potem zadzwonił. - Był podłama­ny. Wie, że stoimy za nim murem, ale zda­je sobie sprawę, że może być niewygodny dla Kościoła - mówi Morozowski. On też jest przekonany, że chodziło o to, by za­szkodzić księdzu Sowie. - Jest liberalną twarzą Kościoła i chodzi o to. by tę twarz skompromitować.

   - Kazek publicznie wypowiada się na tematy, w których Kościół albo milczy, albo mówi w sposób zupełnie odmien­ny - potwierdza warszawski duchowny.

- W kwestii uchodźców promuje słowa papieża Franciszka, co nie jest dobrze wi­dziane przez część duchowieństwa. Kry­tykuje ojca Rydzyka, księdza Oko i byłego księdza Międlara.

   On też zadzwonił do księdza Sowy. Rozmawiali o tych taśmach. - Ma świa­domość, że chluby mu nie przynoszą - relacjonuje. - Ale mnie zabolało to, że w akcję upubliczniania i analizowania wypowiedzi Kazika ochoczo włóczyły się tygodniki katolickie, które albo przemil­czają skandale w Kościele, albo traktują je przez palce, tak jak sprawę arcybiskupa Wesołowskiego. Szczyt hipokryzji!

   - Czym sobie nagrabił? Tym samym, co ksiądz Lemański. Ośmielił się mieć inne zdanie niż inni księża i nie popierał pra­wicy - denerwuje się Jacek Neumann, znajomy z czasów, gdy Sowa był dyrekto­rem katolickiego Radia Plus. - A do tego zazdrość o znajomość z aktorami, z pięk­nymi kobietami. O to, że Kaziu, fajnie ubrany, jeżdżący dobrym samochodem, bywa w świecie. Tu restauracja, tam po­dróż zagraniczna, wywiad. Jak to? My, prawdziwi Polacy, księża patrioci, a nas tam nie biorą?! - mówi. Pamięta, że ksiądz Sowa miał w krakowskim Kościele znako­mitą pozycję, był oczkiem w głowie kardy­nała Macharskiego, często u niego bywał. W kurii uważano go za specjalistę od me­diów. - Ale dla niego to było zdecydowanie za mało. Tam wielka polityka, poważne rozmowy, a tu jakieś dyskusje o czynszach w Krakowie. Miał parcie na większy świat - opowiada.

   Duchownego z Krakowa irytuje zarzut, że ksiądz Sowa zblatował się z polityka­mi. - On uwielbia politykę. Pamiętam go z czasów młodości, pisał do „Gościa Nie­dzielnego” z pozycji katolickich nauk społecznych komentarze do ówczesnej rzeczywistości. Tłumaczył zawiłości na­szych reform, bronił ich. A wielu polity­ków, na przykład Pawła Grasia, Tomasza Arabskiego czy Bogdana Klicha, zna od lat. Jego brat Marek Sowa przez wiele lat działał w PO, a ostatnio przeszedł do No­woczesnej. Podobnie z celebrytami - to nie są powierzchowne znajomości, tylko wieloletnie przyjaźnie - mówi.

   - Problem polega na tym, że on się za­chłysnął bywaniem wśród tych wszyst­kich znanych ludzi. Ich towarzystwo mu schlebiało. Poza tym doprowadził do za­chwiania proporcji - coraz więcej tej jego politycznej aktywności, coraz mniej kościelnej, religijnej - przyznaje znana dziennikarka TVN.

   Inna dziennikarka tej stacji, Brygi­da Grysiak, nie ma wątpliwości: ksiądz Kazimierz przekraczał granice dopusz­czalnych kontaktów z politykami. - Jego wypowiedzi na tematy polityczne też budziły wątpliwości, szedł za daleko w komentowaniu tego, co się w kraju dzieje. To nie jest miejsce kapłana, nie on jeden się w tym pogubił - mówi. - Ale chciałabym podkreślić: w dyskusjach stu­dyjnych, w rozmowach z ludźmi, których byłam świadkiem, Kazik był zawsze bar­dzo wierny nauczaniu Kościoła. Jest do­brym księdzem i człowiekiem.

PRZYBLIŻYŁ DO BOGA

Szymon Hołownia, dziennikarz i pub­licysta, pracował razem z Sowa w stacji Religia TV - Kazek zawsze kochał polity­kę. Nie władzę, nie zaszczyty, tylko poli­tykę. Ale jest księdzem i to bardzo trudne połączenie. Często mu mówiłem, że nie powinien tak otwarcie wypowiadać się jako zagorzały zwolennik jednej partii. Bo jeśli postulujemy, by księża nie mie­szali się do polityki i mamy na myśli tych, którzy zakochali się w PiS, to wtedy ktoś może wskazać na Kazka Sowę i powie­dzieć: przecież on robi to samo, tylko inną partię kocha - mówi Hołownia.

   Ale widział też drugą stronę sytuacji: dzięki kontaktom z politykami, biznesme­nami i mediami Sowa robił rzeczy, których nie mogliby zrobić inni duchowni: - Roz­wiązywał problemy życia duchowego lu­dzi, którzy mieli pod górkę z Kościołem - opowiada. - Chrzcił im dzieci, dawał ślu­by, pomagał rozwiązywać zawikłane kwe­stie związane ze statusem kanonicznym. Kazek jest księdzem specyficznym, nie­prostym, ale kochającym Kościół. Znam ludzi, których do Boga przybliżył.

   Ma też gorzkie spostrzeżenie: dopóki rządziła Platforma. Sowa był bardzo po­żyteczny dla ludzi Kościoła, którzy chcie­li załatwić jakieś sprawy w państwowych instytucjach. - I jakoś nie mieli problemu z tym, że się z ludźmi władzy spotyka. Jak potrzebowali, dzwonili do Kazka Sowy. A on dzwonił do znajomych i załatwiał. Od swoich bogatych znajomych wypra­szał pieniądze na różne kościelne akcje i cele charytatywne - mówi.

   Inni opowiadają: Sowa od lat w ramach akcji Caritasu funduje stypendia nauko­we dla kilkorga dzieci z niezamożnych rodzin. Zna tylko ich imiona, bo na Boże Narodzenie przysyłają mu listy, w któ­rych opisują, co im się udało w ciągu roku osiągnąć. Wysyła też pieniądze zakonni­cy, która na Papui-Nowej Gwinei zajmu­je się dziećmi porzuconymi i sierotami po ofiarach AIDS.

   Bywa też negocjatorem. Krakowski duchowny pamięta wielką aferę o krzy­że ustawione na żwirowisku w Oświęci­miu przez Kazimierza Świtonia w 1998 r.. w obronie stojącego tam już krzyża papie­skiego. - Usunięcia go domagała się część środowisk żydowskich. Nikt nie wiedział, co z tym zrobić. Dopiero Kazek doradził i krzyże, z wyjątkiem papieskiego, zosta­ły przeniesione do klasztoru Franciszka­nów w podoświęcimskich Harmężach. Wszyscy byli zadowoleni - księża, urzęd­nicy, Żydzi - uśmiecha się.

   - Czy Kazek pomagał PO? - uśmiecha się zakonnik. - A pewnie. Pomógł na przy­kład zorganizować w Krakowie rekolekcje dla Platformy. Skoro jedna partia instru­mentalnie sięga do symboliki religijnej, to każda inna partia ma do tego prawo. Znaleziono miejsce, Kazek kardynała udobru­chał. On wie, z kim rozmawiać.

DOSTANIE KNEBEL

- Jestem antyklerykałem, ale po­nieważ znam Kazka, to tylko w poło­wie antyklerykałem. Zawsze myślę, że może z tego Kościoła coś będzie, skoro jest tam Kazek - mówi Andrzej Morozowski. Bo nikogo na siłę nie nawraca. - Co roku odprawiał msze za duszę naszego kole­gi Marcina Pawłowskiego, który zmarł na raka. Ja też na nie chodziłem, chociaż je­stem niewierzący - opowiada. Ale gdy raz poszedł do Sowy, prosząc o pomoc dla ko­legi, który miał jakieś problemy z przed­małżeńskimi formalnościami, to Sowa strasznie się oburzył. - Powiedział, że tego się nie załatwia na skróty. Traktuje Kościół poważnie. Jest twardym katolem - mówi Morozowski.

   A równocześnie - dodaje dziennikarz - można mu opowiedzieć dowcip na temat Kościoła, nie obrazi się. Sam też uwiel­bia żartować, potrafi jemu, Żydowi, opo­wiedzieć antysemicki żart. Bywał u niego w programie „Tak jest". Nigdy w sutannie, tylko po cywilnemu, bez koloratki, cza­sem w rozpiętej koszuli. - Pokazał mi kie­dyś SMS, jakiego dostał, że nie wypada, by kapłan pokazywał włosy na klacie. I od tej pory zakładał koloratkę.

   - Wypowiadał się na tematy politycz­ne w sposób jednoznaczny. Walił wprost to, co myśli. To był jego wybór. Ale mógł się spodziewać, że takie ostre wypowiedzi doczekają się kontry - przyznaje aktywny duszpastersko w środowiskach dzienni­karskich ksiądz Andrzej Luter.

   Duchowny z Krakowa: - Biskup Jędraszewski w takich sprawach może być po­kazowo surowy. Sam sprzyja PiS. Może

Kazimierzowi zakazać wykładów, wystą­pień publicznych, nakazać pracę w archi­waliach. Zakazać mu pisać i mówić. To byłaby śmierć dla księdza Sowy.

   - To byłaby wielka niesprawiedliwość. To by znaczyło, że coś z Kościołem jest niedobrze - dodaje Andrzej Morozowski.

To bardzo trudna sytuacja, ale Kazek będzie się umiał w niej odnaleźć - uważa Hołownia. - To silny i mądry człowiek. Ży­czę mu dobrze, bo sporo mu zawdzięczam. Na przykład Afrykę, bo to po jego reko­mendacji pojechałem do Kasisi, gdzie te­raz działa moja fundacja. I dzięki niemu dotarła tam pomoc. Na własne oczy wi­działem, jak Kazek nie tylko spalał się w politycznej walce, ale też wykorzysty­wał swoje znajomości, by łączyć ludzi.

ŹRÓDŁO